Moerenburcht

Moerenburcht bestaat uit tien woningen, gebouwd op een paardenweide aan de rafelrand van Tilburg, op de plek waar het spoor zich splitst naar ’s-Hertogenbosch en Eindhoven. De naam van het project legt de link tussen het nabijgelegen landschapspark Moerenburg en het stedenbouwkundig concept voor het bouwplan, dat doet denken aan een vestingwerk. Dit concept is het logische antwoord op de ontwerpopgave: een aantrekkelijk woongebied realiseren tussen twee drukke spoortracés.

Het plan ligt aan een bijzonder stukje fietsstraat. De volwassen bomen en de groene taluds van de hoogsporen maakten de plek aantrekkelijk, maar ook wat unheimlich. Door realisatie van het bouwplan voelt de plek nu veiliger.

Opdrachtgever en architecten legden in hun eerdere samenwerkingen de lat al hoog: ze betrekken de kopers in de planvorming, bouwen uitsluitend energie neutrale woningen en waar mogelijk levensloopbestendig. Bij dit bouwplan introduceerden zij co-wonen als extra ambitie: een buurtje met veel aanleiding voor ontmoeting.

Dit is langs verschillende wegen bereikt. De co-creatie maakte van de kopers al vóór de bouwstart een groep. Ook het planontwerp draagt bij. De woningen vormen samen een hof. Het auto- en fietsparkeren ligt op enige afstand van de woningen. Bewoners zijn samen eigenaar van het terrein. Zo delen ze ook een formele verantwoordelijkheid.

Gezocht is hoe uitdrukking kon worden gegeven aan het stedenbouwkundig concept op een wijze die past bij de schaal van de omliggende infrastructuur en bij het landelijke karakter van de plek. De architecten benaderden het gebouw als een monoliet: door gevels en kappen te bekleden met één materiaal is een groot gebaar gemaakt. Het voorstel om dit met riet te doen - een materiaal met een lage milieubelasting en een goede isolatie – werd door de bewoners toegejuicht. Rond het hof is in detaillering aangesloten bij de menselijke maat.

Alle woningen hebben een gelijke principedoorsnede. Aan de geluidluwe binnenzijde hebben ze twee bouwlagen. Hier liggen de voordeuren en keukens en – op de verdieping – de slaapkamers. Tochtportalen zijn niet toegepast, om zo extra leefruimte te creëren. Aan de geluidbelaste buitenzijde grenst op de begane grond de hoofdslaapkamer aan een buitenserre, benodigd om aan geluidluwe eisen te voldoen. Aan de privé-buitenterrassen worden dan geen geluideisen gesteld. De rest van deze gevel moest ‘doof’ zijn. Dit gegeven is benut door alle woonkamers te verrijken met een ruime vide.

De impact van Moerenburcht op het klimaat is beperkt. Woningen wekken hun eigen energievraag op en ze zijn deels uit natuurlijke materialen opgebouwd. Alle bomen zijn behouden. Hemelwater wordt geïnfiltreerd op eigen terrein, zonder overstort op het openbaar riool. Het landschapsontwerp sluit aan bij de reeds aanwezige groenstructuren in de omgeving. Met veel inheemse aanplant kunnen dieren er nu jaarrond verblijven.

Het is nu aan de bewoners om inhoud te geven aan het co-wonen. Met plannen voor een moestuin, een collectieve eettafel en zelfs een eigen biermerk, komt dat vast wel goed.